The authors discuss truth and falsehood in science and the arts. They view truth as an irreducible point of reference, both in striving for elementary knowledge about the world and in seeking methods and artistic means of achieving this goal. The multilevel and multiple-aspect research presented here, conducted on material from different periods and different cultures, shows very clearly that truth and falsehood lie at the foundation of all human motivation, choices, decisions, and behaviors. At the same time, however, it reveals that every bid to extrapolate the results of detailed studies into generalizations aimed at universalization – by the very fact of their discursivation – either subjects the discussion to the rules of formal logic or situates it outside the realm of truth and falsehood. Autorzy podejmują refleksję nad prawdą i fałszem w nauce i sztuce. Przypisują prawdzie status nieredukowalnego punktu odniesienia – tak w próbach dotarcia do elementarnej wiedzy o świecie, jak i w poszukiwaniach metod i środków artystycznych niezbędnych do osiągnięcia tego celu. Zaprezentowane tu wielopoziomowe i wieloaspektowe badania, prowadzone z wykorzystaniem materiałów pochodzących z różnych epok i różnych kultur, wyraźnie dowodzą, że prawda i fałsz stanowią podstawę wszelkiego rodzaju ludzkich motywacji, wyborów, decyzji i zachowań. Jednocześnie ujawniają, że każda próba ekstrapolacji wyników poszukiwań szczegółowych na poziom uogólnienia o ambicjach uniwersalizujących – przez sam fakt ich dyskursywizacji – albo podporządkowuje prowadzone rozważania regułom logiki formalnej, albo sytuuje je poza prawdą i fałszem. Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).