Publikacja prezentuje krytyczne spojrzenie na różne instytucje prawa wyborczego i praktykę ich funkcjonowania zarówno w kontekście doświadczeń wyborczych lat 2018-2020 i towarzyszących im zmian prawa, jak i sytuacji związanej ze stanem pandemii i problemów wynikających z konieczności organizacji wolnych wyborów w warunkach nadzwyczajnych. Analizie poddawane są w tym kontekście klasyczne zagadnienia z zakresu prawa wyborczego, takie jak zasady prawa wyborczego (w szczególności zasada wolnych wyborów), prawa wyborcze obywateli, organy wyborcze, proces wyborczy, kampania wyborcza, kontrola wyborów czy też cisza legislacyjna. W wielu tekstach, których autorami są młodzi badacze prawa konstytucyjnego z różnych ośrodków akademickich, zamieszczono również ocenę obowiązujących w Polsce regulacji prawnych w świetle standardów międzynarodowych, w tym zwłaszcza standardów Rady Europy, a także postulaty de lege ferenda, ukierunkowane na usprawnienie istniejących już procedur wyborczych oraz zapewnienie wyborom do organów przedstawicielskich w najwyższym stopniu demokratycznego charakteru. Książka adresowana jest nie tylko do studentów wydziałów prawa i administracji, ale również do wszystkich tych, którzy na co dzień zajmują się prawem wyborczym, zarówno w ujęciu praktycznym, jak i teoretycznym. Z pewnością będzie też ciekawą lekturą dla wszystkich zainteresowanych prawem wyborczym i szeroko rozumianym prawem ustrojowym. Tematyka z całą pewnością jest aktualna, zaś część wniosków ponadczasowa. […] ważny jest każdy głos prawniczy, głos oparty na sile argumentów ugruntowanych na obowiązujących regulacjach konstytucyjnych i umowach międzynarodowych. (Z recenzji prof. dr. hab. Marka Chmaja) Recenzowana publikacja […] powinna zainteresować zarówno decydentów politycznych, jak i przedstawicieli polskiej doktryny prawa konstytucyjnego. (Z recenzji prof. dr hab. Moniki Florczak-Wator) ********* The Current Challenges of Electoral Law The publication presents a critical view on various institutions of electoral law and their functioning in the context of the 2018-2020 elections and the accompanying changes to the law, as well as the situation caused by the pandemic and the problems resulting from the organization of the free elections in extraordinary conditions. The authors analyse classic electoral law issues such as the principles of electoral law (the principle of free elections in particular), citizens’ electoral rights, electoral bodies, the election process, the election campaign, election control, or legislative silence. Many texts, whose authors are young researchers in constitutional law from different academic centres, contain the assessment of legal regulations in force in Poland in accordance with international standards, especially those set by the Council of Europe, as well as the de lege ferenda demands, which aim at improving existing electoral procedures and ensuring that the elections to representative bodies are fully democratic. ********* Marek Zubik (ORCID 0000-0002-0634-3472) - profesor Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Jan Podkowik (ORCID 0000-0001-6410-6822) - pracownik Uniwersytetu Warszawskiego.

W części I prof. Mirosław Matyja prezentuje kompleksową wizję wprowadzenia w Polsce mechanizmów demokracji bezpośredniej na wzór szwajcarski. To propozycja całościowa i konsekwentna, obejmująca fundamentalną korektę polskiego ustroju konstytucyjnego. Jednocześnie w sposób przekonujący wyjaśniająca, jak te zmiany odpowiedzą na deficyty dzisiejszego życia politycznego diagnozowane i sygnalizowane nie tylko w dyskursie eksperckim, ale również na problemy znane doskonale z „rozmów przy polskim stole”. W części II Piotr Trudnowski proponuje szereg konkretnych postulatów zmian prawa, które mogłyby uczynić istniejące w Polsce narzędzia demokracji bezpośredniej bardziej użytecznymi, a sam proces decydowania znacznie bardziej drożnym. Specyfiką tego rozdziału, w przeciwieństwie do kompleksowej wizji i propozycji prof. Matyi, jest jego charakter pozwalający zrealizować każdy z 14 postulatów osobno, bez konieczności kompleksowej zmiany ustrojowej i każdorazowego budowania mało realnej z dzisiejszej perspektywy politycznej większości konstytucyjnej w polskim parlamencie. Istotnym punktem odniesienia do formułowanych w nim postulatów są także doświadczenia referendum z 15 października 2023 r. W części III Tomasz Synowiec ukazuje szeroką panoramę doświadczeń z referendami na całym świecie. Rozdział ten zadaje kłam popularnej opinii, że „demokracja bezpośrednia jest stosowana tylko w Szwajcarii”. Autor przedstawia informacje o setkach referendów zrealizowanych w najrozmaitszych prężnych i demokratycznych państwach. Część ta może być inspiracją dla tych, którzy szukają argumentów na rzecz rozstrzygania palących sporów właśnie drogą demokracji bezpośredniej. W części IV Roch Zygmunt omawia wyniki badań opinii publicznej zrealizowanych przez Instytut Demokracji Bezpośredniej. Można dowiedzieć się z nich, na podstawie reprezentatywnych i profesjonalnych sondaży, co Polacy sądzą na temat referendów lokalnych, cyfryzacji procesów demokratycznych czy rozstrzygania palących kwestii polskiej debaty publicznej drogą ogólnopolskich głosowań. Niniejsza książka jest też swoistym podsumowaniem realizacji zadania Instytut Demokracji Bezpośredniej w 2023 r. Zadanie to, dofinansowane dotąd ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i realizowane przez Fundację „Potrafisz Polsko!”, mamy nadzieję kontynuować w przyszłości. Liczymy, że dla wszelkich prac eksperckich i naukowych, jak również dla rozmaitych przedsięwzięć obywatelskich, edukacyjnych i popularyzatorskich realizowanych z oddolnej inicjatywy obywateli niniejsza książka będzie wartościowym wsparciem.

Monografia przygotowana w celu uczczenia jubileuszu 45-lecia pracy naukowej prof. dr hab. Bożeny Klimczak. Obok curriculum vitae Jubilatki zawiera teksty jej współpracowników dotyczące tematyki, którą się zajmuje. Jest interesującym zbiorem artykułów: od historycznego spojrzenia na elementy gospodarki i genezę demokracji, przez źródła etyki gospodarczej, wychowanie ku wartościom, po rozważania dotyczące roli państwa w gospodarce i granic wolności jednostki gospodarującej, ujmowane także przez pryzmat różnych religii.

Europa jest wspólnotą wartości cywilizacyjnych, do których należą wolność i równość jednostki, demokracja, państwo prawa, społeczeństwo obywatelskie, to „europejski dom” nie może być budowany niezależnie od tych wartości lub wbrew nim, ale tylko i wyłącznie na ich podstawie. Wspólna polityka europejska musi więc występować w obronie wymienionych wartości oraz brać za nie odpowiedzialność. Teoria integracji europejskiej wymaga zgody co do strategii i celów zjednoczenia, a budowa tej zgody nie jest możliwa bez określonych koncepcji legitymizacyjnych. Oś problemową podjętych rozważań stanowi kwestia legitymizacji Unii Europejskiej – jej instytucji oraz stanowionego przez nie prawa. Inspiracją do podjęcia tematu było poczucie szeroko rozumianego kryzysu legitymizacji demokratycznej UE. Niewątpliwie w Unii występuje problem z uzasadnianiem decyzji – szczególnie w zakresie prawa pochodnego i orzecznictwa – w sposób wpisywalny w dominujące koncepcje demokracji, do których przywykły krajowe dyskursy profesjonalne. Receptą na ów kryzys może być wzmocnienie legitymizacji cywilizacyjnej Unii Europejskiej, tj. odbudowa wspólnoty inkluzywnej przy wykorzystaniu zasady solidarności, kanonu wartości wspólnych i wielokulturowości.

Kultura i rozwój. Ta koniunkcja jednoznacznie wyraża istotę naszego projektu. Składające się na nią pojęcia tworzą nierozerwalny związek, myślenie o jednym z nich bez świadomości jego uwikłania w drugie jest ułomne. O ile bowiem każdy opis rzeczywistości polega na redukcji jej złożoności za pomocą ram pojęciowych i teorii, to opis, w którym podczas owej redukcji złożoności następuje rozerwanie tytułowej koniunkcji, jest z gruntu fałszywy. W rezultacie wieść może do błędnych interpretacji zjawisk zachodzących w przestrzeni społecznej. Konsekwencją są, lub mogą być, nieskuteczne, a nawet szkodliwe polityki publiczne, irracjonalne zachowania zbiorowe i indywidualne, niezdolność do tworzenia właściwych strategii, w końcu obniżony poziom systemowej efektywności adaptacyjnej grożący załamaniem możliwości rozwoju. Czym jednak jest kultura? I czym jest rozwój? Odpowiadając na te pytania zmierzyć się musimy z paradoksem. O ile bowiem związek wyrażony w koniunkcji „kultura i rozwój” ma charakter uniwersalny, o tyle pojęcia go opisujące odnoszą się do zjawisk podlegających nieustannej zmianie, mających żywy, emergentny charakter. To właśnie ten charakter decyduje o potencjale twórczym, a więc zdolności do tworzenia nowych idei i dzieł, poprzez innowacyjne impulsy inicjujące zmianę społeczną, technologiczną i polityczną. Zmiana, czyli nieciągłość w funkcjonowaniu i reprodukcji systemu umożliwiająca jego przejście do nowego stanu, jest istotą rozwoju. Periodyk wydawany we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie oraz Uniwersytetem Warszawskim. '

W numerze: Piotr Augustyniak: Wartości w koncepcji firmy-idei, doi 10.7366/KIR.2017.2.3.01, s. 7–16; Anna Karwińska: Społeczne przestrzenie miasta w procesach wytwarzania i realizowania wartości, doi 10.7366/KIR.2017.2.3.02, s. 17–34; Łukasz Maźnica: Zależności między kulturą a rozwojem z perspektywy oddolnych inicjatyw kultury społecznej, doi 10.7366/KIR.2017.2.3.03, s. 35–50; Magdalena Andrejczuk: Prekariat a „Pokolenie Y” – zjawisko prekaryjności młodych pracowników, doi 10.7366/KIR.2017.2.3.04, s. 51–68; Igor Stokfiszewski: Projekt Ursus Zakłady – wokół „zwrotu demokratycznego” w sztuce, doi 10.7366/KIR.2017.2.3.05, s. 69–86. Więcej o kwartalniku http://www.kulturairozwoj.msap.pl/index.php/nr-2-3-2017 uwagi: prof. dr hab. Jerzy Hausner redaktor naczelny periodyk wydawany wraz z Instytutem Studiów Społecznych UW oraz Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie '