Świat nauki zawdzięcza swój dzisiejszy kształt nie tylko czołowym postaciom, takim jak: Albert Einstein, Enrico Fermi czy Galileusz. Historia jest pełna osobowości, które chociaż są mniej popularne, znacznie przyczyniły się do zrozumienia przez ludzkość otaczającego świata. Jak to bywa z uczonymi, każda z tych postaci była na swój sposób szalona, nieprzewidywalna, egzaltowana i dziwna. Ich droga do sukcesu częstokroć usłana była rozterkami, paradoksami, a nierzadko wielkimi dramatami. Książka ta prezentuje historię naukowców, którzy odbyli daleką podróż w poszukiwaniu prawdy. Jest to opowieść przede wszystkim o ludziach – chociaż niezwykłych – to kierujących się zwykłymi, ludzkimi emocjami.

PERFORMATIVE ASPECTS OF ART The concept of performativity has been usually evoked in the discussions on the philosophy of language and the reflection on theatre and performance art. However, in recent years there have been some attempts to broaden its scope. The theoretically inclined researchers have been working out the main assumptions of the aesthetics of performativity. These are claimed to include the challenging of the boundaries of artistic disciplines, and emphasizing the active role of the recipients, for whom the art works become events developing in consequence of their actions. Besides those attempts to grasp the theoretical consequences of “the performative turn”, one should also note some very interesting practical analyses, employing the theory in the discussion on concrete works from different domain of art. It appears that one can discover transformational potential, focus on change rather than just existence, even in the domains traditionally regarded as “artifactual” (painting, sculpture, installations). The planned volume of “Art Inquiry” will be devoted to the reflection on both directions of expansion of the concept of performativity. We would like the authors to consider its general significance for aesthetics and for the theory of various domains of art. We also hope that they will show the changes occurring when its unique perspective is adopted in the discussion on both theatre, paratheatrical experiments, and film, and the domains which have traditionally emphasized the role of the artistic artifact. The title of this volume invites questions about the possible scope of performativity and its kinds. PERFORMATYWNE ASPEKTY SZTUKI Zagadnienie performatywności podejmowane było najczęściej w rozważaniach z zakresu filozofii języka oraz w refleksji nad teatrem i sztuką performance. W ostatnich latach zauważyć można jednak próby jego rozszerzenia. Z jednej strony zmierzają one do wypracowania założeń estetyki performatywności. Wśród jej cech wskazywane jest kwestionowanie granic poszczególnych dziedzin artystycznych, zaakcentowanie aktywnej roli odbiorców, dla których utwory stają się wydarzeniami rozwijającymi się w wyniku ich działań itd. Oprócz prób sformułowania teoretycznych konsekwencji „zwrotu performatywnego” zauważyć można także bardzo interesujące konkretne analizy polegające na uwzględnieniu właściwych dla niego założeń przy rozważaniu dokonań z różnych obszarów sztuki. Okazuje się, że nawet w obszarach twórczości uważanych tradycyjnie za „wytwórcze” (malarstwo, rzeźba, instalacja) odkryć można aspekty transformacyjne, zakładające nie trwanie, a przemiany. W najnowszym tomie „Art Inquiry” przewidywane jest rozważenie obu zasugerowanych wyżej obszarów ekspansji idei performatywności. Z jednej strony rozważone mają być jej ogólne konsekwencje dla estetyki i teorii różnych dziedzin sztuki. Z drugiej, pokazane zmiany występujące, gdy właściwy dla niej punkt widzenia zostanie uwzględniony zarówno w obszarze refleksji teatralnej, parateatralnej, filmowej, jak w dziedzinach, w których tradycyjnie akcentowano rolę wytwarzanego przedmiotu (dzieła). Tytuł tego tomu ma właściwie charakter pytania o możliwy zakres performatywności i jej odmiany.

W książce podjęto rozważania z zakresu antropologii ekonomicznej i antropologii codzienności. Na podstawie niepublikowanych materiałów źródłowych - prywatnych zeszytów z rachunkami domowymi prowadzonych przez wiele lat przez trzy kobiety o różnej sytuacji zawodowej i rodzinnej, w nieco odmiennych warunkach kulturowych - autorka dokonała interesującej antropologicznej analizy aktywności polskich gospodyń w czasach powojennych i w okresie potransformacyjnym, po 1989 roku. W monografii omówiła codzienne praktyki dotyczące prowadzenia gospodarstw domowych, rodzaju najczęściej kupowanych towarów i usług, nawyków żywieniowych i konsumpcyjnych, sposobów zamieszkiwania, zasad dbałości o ciało i higienę, form spędzania czasu wolnego, a także światopoglądu, religijności, stosunku do polskiej tradycji kulturowej. Publikacja jest adresowana do badaczy życia społecznego - antropologów, socjologów, ekonomistów i kulturoznawców. Może być również atrakcyjną lekturą dla szerszego grona czytelników, którzy szukają niekonwencjonalnej i drobiazgowej refleksji nad polską codziennością ostatnich sześćdziesięciu lat.

W czerwcu 2018 roku w warszawskim klubie go-go pojawiła się nowa dziewczyna. Tańczyła dla klientów i bawiła ich, rozmawiała z innymi pracownicami. Koleżanki nie wiedziały, że jest dziennikarką rozpoczynającą właśnie pracę nad reportażem o polskim świecie sekspracy. Pytania, które postawiła sobie na początku – kto pracuje w Polsce i świadczy usługi seksualne? jak te osoby postrzegają swoje zajęcie? – zaprowadziły ją na plan filmu porno, do klubu swingersów, przed internetowe sekskamerki i na spotkania z kobietami do towarzystwa. Poznani tak bohaterowie i bohaterki książki opowiedzieli jej o swoim życiu, wyborach i trudnej relacji ze społeczeństwem. Mówili otwarcie, szczerze i prosto w oczy. Bez wstydu, chociaż właśnie tego się od nich oczekuje. Odważny i bezkompromisowy reportaż Karoliny Rogaskiej to nowe spojrzenie na osoby, które oceniamy zbyt łatwo i bezlitośnie. To ćwiczenie z empatii pokazujące, jak daleko jesteśmy zdolni posunąć się w próbie zrozumienia drugiego człowieka. To wreszcie wciągająca opowieść, w której znaleźć można odpowiedzi na pytania, które wstydzimy się zadawać.

Zwięzłe wprowadzenie do najnowszej wiedzy o świecie istot żywych, uwypuklające powiązania biologii z fizyką, chemią, geologią i szeroko pojętą humanistyką. Autor, odpowiadając na fundamentalne pytania dzisiejszej nauki, opisuje zjawisko życia na coraz wyższych poziomach organizacji: od powstawania najwcześniejszych form życia biologicznego, przez budowę i działanie komórek, rozwój, anatomię i funkcjonowanie organizmów wielokomórkowych, po wyjątkowe związki między organizmami jak symbioza i altruizm oraz pozycję człowieka w przyrodzie. Bogato ilustrowana książka, napisana przejrzystym, wolnym od naukowego żargonu językiem jest znakomitą pomocą dla studentów pierwszych lat wszystkich wyższych uczelni przyrodniczych, a także uczniów i nauczycieli szkół średnich. Wspaniała lektura dla wszystkich zafascynowanych bogactwem życia na Ziemi. Książka opisuje: * komórki – osobniki – ekosystemy: organizacja i współistnienie, * geny i genomy: programy działania organizmów, * płeć: przyczyny i konsekwencje jej istnienia, * ewolucja: różnorodność, złożoność i uproszczenia żywego świata, * człowiek: wytwór i zaprzeczenie przyrody. Książka opisuje: komórki – osobniki – ekosystemy: organizacja i współistnienie, geny i genomy: programy działania organizmów, płeć: przyczyny i konsekwencje jej istnienia, ewolucja: różnorodność, złożoność i uproszczenia żywego świata, człowiek: wytwór i zaprzeczenie przyrody.