Dwadzieścia lat temu w wigilijny poranek zmarł nagle profesor dr hab. Andrzej Nadolski – wybitny mediewista, archeolog, bronioznawca. Był człowiekiem wyjątkowego formatu. Jego życiorys odzwierciedla skomplikowane dzieje minionych dziesięcioleci, a Jego spuścizna naukowa do dziś wpływa na kształt pasji naukowych kolejnych pokoleń badaczy. Urodził się w Krakowie 26 listopada 1921 r. w rodzinie kultywującej tradycje patriotyczne, doceniającej potrzebę znajomości rodzimej historii, kultury oraz przyrody. Kilka miesięcy przed wybuchem drugiej wojny światowej uzyskał maturę w Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie. Od stycznia 1942 r. walczył w oddziałach Armii Krajowej obwodu grójeckiego „Głuszec”. Zaraz po zakończeniu wojny, w 1945 r. rozpoczął studia archeologiczno-historyczne, początkowo na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie na Uniwersytecie Łódzkim. Tu w 1949 r. otrzymał tytuł magistra filozofii w zakresie prehistorii, a w 1951 r. stopień doktora na podstawie rozprawy Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku (Łódź 1954). Praca ta stała się fundamentalnym dziełem polskiej szkoły bronioznawstwa historycznego, które do dziś, mimo upływu już ponad pół wieku, w wielu aspektach zachowuje aktualność. W 1962 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym, w 1970 r. otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Pracę zawodową rozpoczął w 1946 r. w Zakładzie Prehistorii Uniwersytetu Łódzkiego. Na uczelni tej pełnił liczne funkcje, był. m.in. kierownikiem Katedry Archeologii, w latach 1965-1968 prorektorem, a następnie od 1968 do 1969 r. rektorem. Prowadził wykłady także i na innych uczelniach: w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jako „professeur associéé” wykładał w École des Hautes Études en Sciences Sociales w Paryżu. Równolegle do działań dydaktycznych od 1949 r. uczestniczył w pracach badawczych Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego, przekształconego conego w 1953 r. w Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk (obecnie: Instytut Archeologii i Etnologii PAN). Od 1961 r., aż do momentu przejścia na emeryturę w 1991 r. pełnił funkcję kierownika Zakładu Archeologii Polski Środkowej IHKM (dziś: Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami IAE PAN). Profesor Andrzej Nadolski był autorem ponad dwustu publikacji, w tym kilkunastu książek; wieloletnim redaktorem naczelnym „Acta Archaeologica Lodziensia”, założycielem i redaktorem „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, nauczycielem wielu archeologów, pod Jego kierunkiem powstało kilkadziesiąt prac magisterskich i 10 doktorskich, kierował badaniami archeologicznymi wielu stanowisk (m.in. grodzisko i kolegiata w Tumie pod Łęczycą, grodziska w Czermnie nad Huczwą i Spicymierzu nad Wartą, wieś średniowieczna w Drácy w Burgundii, pobojowisko grunwaldzkie). Był członkiem licznych polskich i zagranicznych towarzystw i komitetów naukowych. Uhonorowano go szeregiem odznaczeń: m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polsk oraz Krzyżem Partyzanckim. Te podstawowe fakty biograficzne nie są w stanie oddać rozległych horyzontów Jego zainteresowań. Nieprzeciętna erudycja Andrzeja Nadolskiego w zakresie poznania kultury materialnej średniowiecza czy szeroko pojętej wojskowości, przejawiała się także w jego działalności popularyzatorskiej. Obok ogromnej wiedzy odznaczał się bowiem umiejętnością jasnego wywodu, zrozumiałego dla szerokich rzesz słuchaczy. Z wielką przyjemnością uczestniczył więc w pracach wystawienniczych, wygłaszał odczyty, współpracował nawet z twórcami filmowymi. By jednak suchość zwięzłych biogramów, w różnych miejscach publikowanych, wzbogacić barwami wielości pasji i różnorodności działań Profesora Andrzeja Nadolskiego w dwudziestą rocznicę śmierci grono Jego przyjaciół, kolegów, uczniów podjęło inicjatywę zorganizowania konferencji naukowej mu poświęconej.

Psychologia jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki. W ślad za poszerzaniem się zakresu wiedzy psychologicznej, postępującym rozwojem teorii oraz badań naukowych, powinno – przynajmniej w założeniach – postępować doskonalenie oddziaływań profesjonalnych. Psychologia, za sprawą szczególnego przedmiotu badań naukowych i profesjonalnych oddziaływań, stawia przed uprawiającymi ją specjalistami ogromną odpowiedzialność, także etyczną. Jednocześnie psycholog jako zawód zaufania społecznego pozostaje wciąż zawodem prawnie nieuregulowanym. Dodatkowo administracyjne zmiany w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego nie pozostają bez wpływu na jakość kształcenia przyszłych psychologów. Jerzy M. Brzeziński i Piotr K. Oleś stawiają pytanie: jak uprawiać niełatwy zawód psychologa, by był nieustannym wyzwaniem – dla siebie i innych, jak nie popadać w rutynę i nie dokonywać nieuzasadnionych uproszczeń? Czytelnik znajdzie w tej książce kompendium wiedzy na temat ścieżki kształcenia psychologów, możliwości poszerzania kompetencji zawodowych po dyplomie czy rozwoju kariery akademickiej. Autorzy wskazują na standardy prowadzenia badań naukowych, nauczania psychologii, a także dobre praktyki prowadzenia działalności profesjonalnej – czy to w gabinecie, czy to w roli eksperta lub popularyzatora wiedzy. Nie unikają przy tym krytyki zjawisk i procesów, które negatywnie wpływają na tożsamość zawodową psychologów oraz społeczne zaufanie do nich. Przesłanie, jakie chcieliśmy oddać w tej monografii, sprowadza się do znajomości i przestrzegania kryteriów dobrych praktyk psychologicznych – w badaniach naukowych, kształceniu, świadczeniu usług psychologicznych, popularyzacji i wypełnianiu roli społecznej psychologa. Jeszcze jednym ważnym celem – choć zabrzmi to nazbyt osobiście – było wyrażenie zawodowej tożsamości, identyfikacji zarówno z Uniwersytetem, jak i z psychologią i jej misją zawodu zaufania publicznego. Psychologia – z tej racji, że przygotowuje do pracy z ludźmi oraz, że uczestnikami naszych badań są konkretne osoby – jest nauką szczególną. Studia psychologiczne mają przygotowywać do rozumienia człowieka i do współdziałania z nim, są więc szczególnie odpowiedzialne, podobnie badania naukowe, publikowanie, formułowanie ekspertyz czy popularyzacja. Z tekstu

ISSN 1896-1800 W numerze [Contents]: Sławomir Śpiewak, Maria Lewicka : Dyskusja wokół tekstu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [Discussion around the paper “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists” by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna], s. 289–294; Tomasz Witkowski, Paweł Fortuna : O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych [On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists], s. 295–308; Hanna Brycz : O prowokacji, czystości i uczonych [On provocation, purity and scientists], s. 309–312; Szymon Chrząstowski : O dialogu (a raczej jego braku) między psychologami akademickimi i psychoterapeutami [On the dialogue (or its lack) between psychotherapists and academic psychologists], s. 313–317; Maciej Dymkowski : W sprawie teoretycznego zaplecza psychoterapii [On the theoretical basis of psychotherapy], s. 318–320; Tadeusz Gałkowski : O strategiach wobec psychobiznesu [Strategies concerning psycho-business], s. 321–325; Janusz Grzelak : Czy krzywe prostuje krzywe? [Do curves straighten curves?], s. 326–328; Grzegorz Gustaw, Krzysztof Brocławik : Homeopatia Witkowskiego [Yet another hoax], s. 329–335; Maciej Haman : Racjonalne powody akceptacji koncepcji pseudonaukowych: dążenie do prostoty,społeczny podział pracy w nauce i fałszywe dychotomie pojęciowe [Rational reasons for acceptance of pseudoscientific theories: Need for simplicity,division of labor in science, and false conceptual dichotomies], s. 336–340; Jarosław Klebaniuk : Nie warto, panie Witkowski, czyli dlaczego trudno walczyć z pseudonauką [It is useless, Mr Witkowski – or why is it so difficult to fight pseudo-science?], s. 341–345; Wojciech Kulesza : O paranaukowym paradowodzie na paranaukowość nauki, czyli o prowokacji dziennikarskiej,ale nie naukowej [On the quasi-scientific quasi-proof of the quasi-scientific character of science or on the journalist but not scientific provocation], s. 345–348; Wiesław Łukaszewski : Kto kogo? Komentarz do artykułu Tomasza Witkowskiego i Pawła Fortuny „O psychobiznesie, tolerancji i odpowiedzialności, czyli strategie czystych uczonych” [By who to whom? Commentary on the article by Tomasz Witkowski and Paweł Fortuna: “On psycho-business, tolerance and responsibility or strategies employed by pure scientists”], s. 349–352; Krzysztof Mudyń : Miejsce nauki i psychologii w kulturze zdominowanej ideologią wolnego rynku [The place of science and of psychology in a culture dominated by the ideology of a free market],s. 353–361; Michał Parzuchowski : O nieskuteczności prowokowania nieufności [On the ineffectiveness of provoking distrust], s. 362–365; Paweł Smółka : Jak psychologowie akademiccy mogą przeciwdziałać szerzeniu się „szamańskich praktyk” na rynku usług psychologicznych? [How can academic psychologists counteract the dissemination of malpractices on the market of psychological services?], s. 366–369; Maciej Świeży : Czy „naukowe” oznacza „skuteczne”? [Does “scientific” mean “effective”], s. 370–371; Tomasz Witkowski , Paweł Fortuna: Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? [If everything is alright why is everything so wrong?], s. 372–382.